HAKRIBI KORUPSAUN KOLUSAUN NEPOTISMU
Hapara korupsaun!, se O lakohi naukten sira goza...
KONTRA PENSAUN VITALISIA
“Lucia Lobato Tinan 5 hela iha Becora”

Monday, November 21, 2011

Kombate Korupsaun Sei Hanesan “Ibun Mak Koalia”

Timor Leste pasca ukun a’an, arena politika nasional domina liu ho issue praktika korupsaun no kombate korupsaun. Fulan troka fulan, tinan troka tinan, issue ida nee nunka lakon husi deklarasaun Chefe Estado, Chefe Governu, membru governu, membru Parlamento Nasional no elementus bar-barak husi sosiedade sivil.

Sira hotu kritika bebeik ho issue korupsaun. Katak praktika korupsaun buras iha governu nia laran. Chefe governu mas lakoi lakon, lakohi baruk hatan kritika bar-barak, liliu opozisaun iha Parlamento Nasional. Lakohi simu deit “rairahun” ne’ebe kari bebeik ba ninia leten. Dalabarak ita ha’ree no rona kritika nain sira tuda bebeik issue korupsaun ba publiku liuhusi jornal no media electronika (TVTL no Radio), sira la ha’ree problema KKN (korupsaun, kolusaun, nepotismu) nudar problema lei ne’ebe tenkiser rezolve ho lei, maibe ha’ree liu nudar issue politika.

Tamba nee mak la klaru. Pergunta, problema KKN no kombate, ida nee problema lei ou politika. Dalaruma kritika nain sira gosta kritika bebeik issue ida nee, mas sira rasik dalaruma ladun kumpriende saida mak KKN, oinsa KKN akontese, i oinsa kombate. Kestaun nee ita bele konhese husi sira nian kritika durante nee.

Husi buat nebe sira koalia no kritika bebeik, kuandu ita fihir lolos, ita bele dehan, lolos nee sira laiha hanoin seriu atu kombate KKN. Sira hotu nian komitmento politika, bele dehan foin sebatas “ibun mak koalia”. Sira nia ibun fasil temin praktika korupsaun, maibe lafasil hatudu evidensia.

Fulan hirak liuba, ho orientasaun politika PM Xanana Gusmao, governu forma KAK hodi kombate KKN. Maibe seidauk hatudu rezultadu diak. KAK dehan, husi dadus nebe sira rekoilha, indika katak, membru governu balu involve korupsaun, maibe ita lahatene, atu iha kontinuasaun ka lae. Atu lori autor ba tribunal ka lae.

Liuhusi rubrika nee, ami hakarak reforsa katak, kombate korupsaun labele ha’ree nudar issue politika maibe tenki ha’ree nudar problema aspetu lei. Neduni, persiza instrumento lei forte. Kuandu instrumento lei la sufsiente, ita lalika bosok povu. Lalika mehi atu kombate korupsaun no lori naokten sira ba tribunal. Buat hotu sei kolia ho ibun deit.

Neduni, Parlamento Nasional nudar “dapur produs lei” tenki hatudu seriudade produs lei ne’ebe forte hodi kombate korupsaun. Ita labele uza interesaun taktiku hodi manan interesaun politiku. **

STL, Segunda, 21 Novembru 2011

No comments:

Post a Comment